Contraproductief gedrag van Hema, Wibra en Action massaal gedoogd

14 december 2020, meer dan 8 miljoen Nederlanders zien hoe minister-president Mark Rutte op de televisie meldt dat de indamming van het coronavirus tekortschiet. Samenkomsten veroorzaken teveel besmettingen, ziekenhuizen dreigen vol te raken, de zorg raakt overbelast en het coronavirus slaat hard toe. Er is maar één oplossing: voorkom samenkomsten, beperk sociale contacten. Daarom moeten alle niet-essentiële winkels tot 19 januari de deuren sluiten. Deze boodschap leek maandagavond nog helder, maar Nederland zou Nederland niet zijn als het de regels niet zo snel mogelijk naar zijn hand zette. Dinsdag opende Hema alweer zijn deuren, woensdag volgden Wibra en Action.

De vraag wat een niet-essentiële winkel is, bood voornoemde ketens daar voldoende ruimte toe. Tot de essentiële winkels rekent het kabinet namelijk apotheken, drogisterijen en levensmiddelenzaken. En laat de Hema nu net drop, koffie, slagroomtaarten en rookworsten verkopen. Stuk voor stuk essentiële zaken, die klaarblijkelijk niet in een supermarkt verkocht konden worden. Sterker nog, ketens zoals de Hema hadden enkel het landsbelang voor ogen. Zij ontlasten immers de supermarkten!

Woensdagmiddag besloot het kabinet dat Hema, Action en Wibra alsnog dicht moesten. De ketens lieten daarop weten gehoor te geven aan deze oproep, maar weigerden de hand in eigen boezem te steken en wezen in plaats daarvan naar onduidelijke regelgeving van overheidswege.

Ingewikkelde regeling

Voor de handhaving was het er in deze soms toch al chaotische tijden niet eenvoudiger op geworden. Een rondje bellen maakte mij veel duidelijk. Een aantal handhavers had het door: de Hema werd gesloten. Klaar! Om vervolgens van hogerhand te horen te krijgen dat hier toch nog eens over gesproken moest worden. En dus ging de Hema weer open. Klaar!

Inmiddels was er een ingewikkelde regeling opgetuigd. Essentiele winkels – zoals bakkers, slagers, supermarkten – mochten niet-essentiële zaken als bijverkoop hebben. Niet-essentiële winkels die voor ten minste 30 procent essentiële zaken verkochten, mochten alleen die goederen verkopen. De rest van de winkels moest dicht. Afhalen was alleen voor eetgelegenheden en doe-het-zelfzaken. En bloemenstallen. Afhalen van zaken bij andere winkels dan bovengenoemde mocht dan weer niet. En hoe je bijvoorbeeld die norm van 30 procent gaat beoordelen, was nog maar de vraag.

Maar wacht! Op het moment van schrijven, woensdagnamiddag, is de regelgeving alweer aangepast. Nu moet je 70 procent food producten hebben in de winkel, voorafgaand aan de lockdown. Zo niet, dan moet je winkel dicht.

Nu de Hema’s, Wibra’s en Actions alsnog zijn gesloten, ondanks de al dan niet terechte claim dat zij door aanpassingen in de winkels aan alle voorwaarden voldeden, is de chaos compleet.

Kerstsokken: absoluut essentieel

De Hema mag dan wel voorop zijn gegaan, de Wibra’s en Actions van deze wereld konden niet wachten het voorbeeld van Hema te volgen. Naar eigen zeggen haalt Wibra namelijk 45 procent van zijn omzet uit essentiële producten. Action meldde dat circa 40 procent van het assortiment uit essentiële producten bestaat. In navolging van Hema dekten de ketens niet-essentiële producten af. Bij de kassa’s zouden deze bovendien niet te scannen zijn.

Daarop heb ik de proef op de som genomen. Ik ben naar een willekeurige Hema gegaan en heb kerstsokken voor mijn zoon uit het, overigens niet afgedekte, schap gepakt. Maat 43 heeft hij. Afrekenen en klaar. Je kan niet zonder kerstsokken. Absoluut essentieel!

Contraproductieve opstelling

Natuurlijk heb ook ik begrip voor de nijpende situatie waarin veel bedrijven na dit desastreuze jaar verkeren. Hun opstelling is echter niet alleen weinig solidair met kleine ondernemers die deze mogelijkheden niet hebben, ook gaat het lijnrecht in tegen het streven het aantal besmettingen terug te dringen. ‘De grote jongens’ wilden hun winkels immers grotendeels open houden – minder dan voorheen, maar toch – op een kleiner oppervlak, met het risico dat er per vierkante meter winkeloppervlak meer mensen aanwezig zouden zijn.

Gedrag van Hema, Wibra en Action wordt massaal gedoogd

Ongeveer 75 procent van de mensen vindt de genomen maatregelen terecht. In het buitenland zouden de Hema’s, Wibra’s en Actions dan ook spontaan worden geboycot, als teken van afkeuring voor dergelijk gedrag. Niet in Nederland, zo zijn wij niet. Hier stond het winkelend publiek woensdag gewoon in de rij te dringen.

Volgens mij zit er maar één ding op om het jaar veilig en gezond af te sluiten: schaf Kerstmis en oud en nieuw af. Klaar!

Fijne feestdagen.