De mens: van de zwakste schakel naar het grootste wapen
Alle investeringen in beveiligingssystemen en andere technologieën ten spijt, in de bestrijding van ondermijning blijft de mens de zwakste schakel. Hoe kunnen we daar juist onze grootste kracht van maken?
Dat begint met bewustwording, van jezelf én van de denkwijze van ‘de ander’. “Niet interessant genoeg?! Dat bepaal jij niet, dat bepaalt een crimineel zelf wel”, schrijft Hans Slaman, oprichter van International Security Partners, in een recente blog. Slaman, expert in risicomanagement, verbaast zich over de blinde vlek voor wat hij noemt ‘de malafide medemens’. Hij wijst daarom op het verdienmodel van ondermijnende criminaliteit, dat gebouwd is op ‘het winnen en afdwingen van vertrouwen’. “Ervaring leert dat onderbuikgevoel een uitstekende tipgever kan zijn”, benadrukt hij dan ook. “Als je een aanbieding krijgt die eigenlijk te mooi is om waar te zijn, moet je alert zijn.”
Het belang van vertrouwen op je eigen onderbuikgevoel kan ik niet dik genoeg onderstrepen, zeker aangezien je vaak maar één keer – de eerste keer – nee kunt zeggen. “Als je er eenmaal in zit, is het heel moeilijk om er weer uit te komen”, waarschuwt Gaby de Ruiter namelijk, themaspecialist ondermijning bij het Platform Veilig Ondernemen Nederland (PVO). Bij radioprogramma ‘Vroeg!’, op NPO Radio 1, schetste zij een veelvoorkomend scenario: namens een ict-bedrijf klopt een man in driedelig pak aan om je leegstaande schuur te huren, maar later blijken drugscriminelen hun intrek te hebben genomen. “En als de criminelen eenmaal in je loods zitten, zorg dan maar eens dat ze weggaan.”
Bij allerhande signalen moeten daarom alle alarmbellen gaan rinkelen, zoals huurders die enkel contant willen betalen of niet de juiste papieren kunnen of willen overleggen. Alles om criminelen buiten de deur te houden. Hoe vaak het hen dan toch lukt om een voet tussen de deur te krijgen, toont alleen maar aan voor wat voor een moeilijke opgave de welwillende ondernemer staat.
Toch blijft het herkennen van ondermijningssignalen dé manier om de mens in de bestrijding van ondermijning om te buigen van de zwakste schakel in het grootste wapen, zelfs als het voor de betrokken ondernemer te laat is om te voorkomen dat hij of zij in de criminaliteit verzeild raakt. Als het bij de buren plotseling een komen en gaan is van dure auto’s op ongebruikelijke tijdstippen, de gevel vol hangt met beveiligingscamera’s, schichtige figuren over de vloer komen of een rare geur rondhangt, maak de optelsom en meld het. Bij gemeente of politie, al dan niet anoniem.
Als iedereen zijn of haar ogen en oren openhoudt, zetten we samen een heel belangrijke stap om te voorkomen dat er meer eerlijke ondernemers worden meegezogen in de maalstroom die ondermijning heet.