april 2021

De techniek gaat voort, en daarmee ook de mogelijkheden om deze in te zetten om maatschappelijke problemen aan te pakken. Vaak wordt er over gesproken, maar net zo vaak sterft het een stille dood. Met deze nieuwe technieken dienen zich immers ook nieuwe problemen aan, bijvoorbeeld op het gebied van privacy. Vanzelfsprekend moeten we goed nadenken over de inzet van deze technologieën, maar goed nadenken en (te) lang nadenken zijn twee verschillende dingen.

Voldoende bevoegd personeel op de been krijgen, is al jaren een veelvoorkomend probleem in de gemeentelijke handhaving. Dat is een vaak arbeidsintensieve, en daarmee dure, taak. Niet alleen gaat er veel tijd in zitten, ook moeten handhavers de benodigde opleidingen doorlopen om bevoegd te kunnen ingrijpen. Handhaving is dan ook gebaat bij de inzet van technologieën die de werkdruk voor de medewerkers kunnen verlichten.

Technologieën die taken van handhavers kunnen overnemen – administratief, waarnemend of anderszins – worden daarentegen met een kritische blik bekeken. Dat is meer dan terecht. Desondanks zijn dergelijke oplossingen niet alleen welkom, maar zelfs hard nodig. Er zijn namelijk meer dan genoeg voorbeelden te bedenken waarin moderne technieken uitkomst kunnen bieden.

Kiss & (no) ride

Zo voeren veel scholen een Kiss & Ride-beleid, opdat ouders hun kinderen dichtbij school kunnen afzetten en ophalen, zonder al te veel verkeersoverlast te veroorzaken. In de basis is dat een prima uitgangspunt: kinderen komen veilig van en naar school, ouders zijn gerustgesteld en de wijk heeft er zo min mogelijk last van. Ouders blijven echter regelmatig langer dan gewenst hangen in de kiss en laten de ride nogal op zich wachten. Andere ouders, omwonenden en schooldirecties beklagen zich bij de gemeente en vragen om ingrijpen, maar daarvoor ontbreekt in de meeste gevallen de benodigde mankracht.

Verkeerscamera’s kunnen dan zeer nauwkeurig vastleggen waar het mis gaat. Daarbij kunnen de camera’s worden gericht op de Kiss & Ride-locaties, of op andere plekken in de straat waar je niet mag stilstaan, en registreren wanneer er te lang wordt stilgestaan, eventueel in combinatie met nummerplaatherkenning. Alle overige zaken worden automatisch genegeerd door de camera. Daarmee is de privacy gewaarborgd, maar bieden we handhavers een helpende hand.

Illegale feesten

Een ander voorbeeld zijn illegale feesten, die regelmatig voor geluidsoverlast zorgen. Omwonenden liggen tot midden in de nacht te stuiteren in hun bed, terwijl aan het feest maar geen einde lijkt te komen. Vaak weten gemeentelijke handhavingsdiensten niet of pas te laat waar een feest op gang komt. Deze komen ‘vanuit het niets’ opzetten en tegen de tijd dat de eerste signalen binnenkomen, is het vaak al te laat om het feest in de kiem te smoren. Voor de handhaving is er dan geen beginnen meer aan om kansrijk in te grijpen. Probeer immers midden in de nacht, en in een dusdanig laat stadium, nog maar eens genoeg mensen op de been te krijgen.

In dit geval kunnen we denken aan het plaatsen van geluidssensoren die een camera inschakelen wanneer zij gedurende langere tijd geluid met een vastgesteld hoog volume registreren. De meldkamer krijgt, wanneer aan de waarde wordt voldaan, de camerabeelden te zien en kan beoordelen wat er aan de hand is en of er moet worden ingegrepen. Ook dat ingrijpen kan vervolgens door middel van moderne technieken, zoals het produceren van geluiden van een zekere toonhoogte die met name jongeren als vervelend ervaren, of het verspreiden van een rotte eierenlucht die door vrijwel iedereen als vervelend wordt ervaren. Met enig (creatief) nadenken is er vast wel tot een aantal verantwoorde opties te komen.

Hangjongeren

Dan zijn er natuurlijk ook nog de overlastgevende jongeren in de openbare ruimte, die bijvoorbeeld meer dan geregeld en bij voorkeur tegen sluitingstijd winkelcentra bevolken. Als dat zonder overlast gebeurt moet dat geen probleem zijn, maar helaas is dat maar al te vaak wel het geval. De jongeren blokkeren bijvoorbeeld de ingangen, maken opmerkingen naar bezoekers en veroorzaken een grimmige sfeer. Particuliere beveiligingsdiensten zijn er soms wel, maar hebben niet altijd de middelen en bevoegdheden om de jongeren aan te pakken. Daarentegen kunnen de gemeentelijke handhavers ook niet overal tegelijkertijd zijn.

Overlastgevers kunnen echter met beveiligingscamera’s worden vastgelegd, aan de hand van de beelden worden geïdentificeerd en vervolgens met een huisbezoek worden verblijd. Het winkelend publiek krijgt daardoor weer de ruimte en de handhaving wordt ontlast, uiteraard ervan uitgaande dat ouders hun verantwoordelijkheid nemen.

Handhaving ondersteunen met moderne technieken

Er zijn ongetwijfeld meer voorbeelden te geven, maar de kern van mijn betoog is hopelijk helder: moderne technieken kunnen de handhaving ondersteunen in een effectieve en efficiënte aanpak van de problemen. Dat is wat we in de praktijk hard nodig hebben. Met de hedendaagse technologieën is het mogelijk om heel gericht de overlastgevende feiten vast te leggen en andere zaken juist niet vast te leggen.

Is alles wat ik noem nieuw? Ik denk het niet. Zijn er bijkomende vraagstukken mee gemoeid, bijvoorbeeld op het gebied van privacy? Ik weet het wel zeker. Wat we echter niet uit het oog mogen verliezen, is dat het hier om veelvoorkomende en wijdverspreide problemen gaat, die een oplossing vereisen. Om het enigszins bot te formuleren: nu is het zo dat iedereen wat van een plan moet vinden, dat iedereen het tegen kan houden en dat dat dan ook meer dan wenselijk gebeurt. Dat goed over dergelijke maatregelen moet worden nagedacht lijkt mij helder. Maar goed nadenken en (te) lang nadenken zijn twee verschillende dingen, die bovendien nogal eens met elkaar worden verward.