februari 2021

De wereld versnelt, dat is de afgelopen tijd wel gebleken. Zo heeft online platform Reddit ervoor gezorgd dat de aandelenkoersen van een fonds door het plafond schoten. Hoe? Doordat gebruikers van dit platform aankondigden dat de aandelenkoersen zouden stijgen. Als gevolg hiervan gebeurde dit ook, mede doordat zij en anderen aandelen kochten en (aspirant-)beleggers massaal aanhaakten. Een aantal beleggingsfondsen had juist gespeculeerd op een daling van de koersen en moest dus flink bloeden. Dát is de kracht van het individu.

Diezelfde kracht van het individu was ook zichtbaar in de rellen van de voorbije weken. Enkelingen plaatsen berichten om te verzamelen en te rellen op sociale media. Wanneer de massa hier gehoor aan geeft, zal het gaan gebeuren ook. We hebben gezien dat de politie er dan de grootste moeite mee heeft.

Snelle media met groot bereik

Kenmerkend voor beide verschijnselen is de enorme snelheid waarin deze zich voltrekken. Bij de recente rellen heb ik dit zelf aan den lijve mogen ondervinden. Om twaalf uur was alles nog rustig; een uur later wisten we dat ‘het’ zou gaan gebeuren.

‘Vroeger’ was dit anders: je schreef een brief, plakte een postzegel en als je op tijd was, dan kwam die brief de volgende dag aan. Of de dag daarna. Eigenlijk maakte dat nog niet eens zoveel uit. Nu verstuurt een individu een berichtje via Facebook, WhatsApp, Telegram, Snapchat of welk platform dan ook en hij of zij bereikt in een microseconde een voorheen ondenkbaar groot publiek.

Deze snelheid en het potentiële bereik trekken een enorme wissel op de flexibiliteit van de organisaties die zich met de handhaving bezighouden. In mijn geval waren dat onder meer de buurtvaders, jeugdwerkers, handhavers en politie. De een kan niet zonder de ander, alleen gezamenlijk red je het. Ieder in zijn eigen rol, met zijn eigen specialiteit.

‘Koffiemomentjes’ voorkomen

Het Algemeen Dagblad belichtte afgelopen week bijvoorbeeld de relatieve rust in de Utrechtse wijken Kanaleneiland en Overvecht, waar het vorige zomer nog – op zijn zachtst gezegd en niet voor het eerst – onrustig was. Nu zijn handhaving en de partners in de wijk ongeregeldheden voor.

“Jongeren die op straat hangen zeg ik dat ze goed moeten nadenken, want al zoek je een schoonmaakbaantje, dan nog heb je een vog nodig”, vertelt Abdel Nachat, horecaondernemer in Kanaleneiland en in de wijk een sleutelfiguur. “Ik bel jongeren van wie ik weet dat ze het kunnen gebruiken: ‘waar ben je? Ga na je werk direct naar huis’.” Nachat richt zich bovendien niet alleen op de potentiële relschoppers. “Ik benader de ouders van de harde kern, die moeten het weten.”

Toen er toch via sociale media werd opgeroepen tot ‘een koffiemomentje’ in een park in Overvecht, was de politie in grote getale en op strategische plekken aanwezig. De politie had namelijk op de gebruikte communicatiekanalen meegelezen en pakte zelfs nog vóór de samenscholing de host van de appgroep op. Voor hem helaas geen koffiemoment.

Oefening, ervaring en leiderschap

Dat samenwerken is echter nog niet zo eenvoudig. Daarvoor is oefening nodig, ervaring in de praktijk en leiderschap op locatie. Daarbij is het van belang dat dat leiderschap ook daadwerkelijk uitstraalt – en ernaar handelt – dat iedereen van het grootste belang is.

Tijdens de gebeurtenissen is open communicatie van groot belang. Iedereen moet weten ‘hoe we ervoor staan’, want ‘we’ hebben elkaar nodig om ervoor te zorgen dat zaken niet groot en anoniem worden. Dat is waar het nu om gaat.

Snel, sneller, snelst reageren is vanaf nu het devies geworden.