Agressie jegens ambtenaren ontmoedigen: Voorkom uitnodiging tot geweld

In een eerdere bijdrage uit januari ging ik al in op hoe organisaties geweld tegen ambtenaren tegengaan. Daar was destijds, vlak na de jaarwisseling, alle reden toe. Inmiddels is de huidige situatie bekend: voor ieders welzijn hebben we ons aan noodzakelijke afspraken te houden om COVID-19 het hoofd te bieden. Toegegeven, hoe langer deze situatie duurt, hoe meer de beperkingen gaan knellen. Juist daarom is het nu van cruciaal belang dat handhavers op begrip en medewerking moeten kunnen rekenen, niet op weerstand en bedreigingen.

Krijgen boa’s toch met geweld te maken, dan moet daar een duidelijk antwoord op komen. Gebeurt dat niet, dan kan dat zomaar nadelige gevolgen voor de handhavers die we juist willen beschermen.

Geweld in Rotterdam

Afgelopen weekend was het bijvoorbeeld raak in Rotterdam. Twee boa’s constateerden een samenkomst op straat in Rotterdam-Zuid, wat in deze tijd verboden is. Toen de handhavers bekeuringen wilden uitdelen, kreeg de groep van zes bijval van omstanders en werden de boa’s geschopt, geslagen en bespuugd. Uiteindelijk zijn andere handhavers en politieagenten hun collega’s te hulp gekomen en hebben zij de ruzie beëindigd. Enkele boa’s moesten echter naar het ziekenhuis worden afgevoerd en er zijn meerdere arrestaties verricht. Zulke situaties zijn natuurlijk uitermate vervelend voor de betrokken ambtenaren, zowel in fysiek als mentaal opzicht.

Dit incident, één uit vele, laat nog maar eens zien dat er nog veel valt te winnen in de voorbereiding op, begeleiding bij en (bovenal) aanpak van agressie, zodat ambtenaren kunnen omgaan met gewelddadige ervaringen, de daders worden gestraft en herhaling wordt ontmoedigd. De manier waarop het voorval in het nieuws is gebracht, hoe goedbedoeld het ook mag zijn, kan namelijk onvoorziene gevolgen hebben.

De berichtgeving

Zo pleit de Nederlandse Bond voor Boa’s voor bewapening – zoals pepperspray en wapenstok – en wordt ze in die oproep gesteund door de politievakbond ACP. Boa’s kunnen zich immers niet verdedigen, zo klinkt het. Ook de Rotterdamse gemeenteraad vraagt daarom om boa’s te bewapenen, maar burgemeester Aboutaleb wil daar niets van weten. Boa’s zijn er volgens hem alleen om toezicht te houden en moeten zich terugtrekken bij weerstand.

Ondertussen bericht de politie uitgebreid over de ervaring van de boa’s, voor wie het voelde alsof zij voor hun leven moesten vechten. Ze werden aangevallen, belaagd door meer dan twintig personen en meerdere boa’s raakten gewond. Politieagenten roepen daarom op om de boa’s een kaartje te sturen, want wat zij hebben meegemaakt is verschrikkelijk.

De boodschap

Als we niet oppassen, heeft dergelijke berichtgeving echter een tegengesteld effect en leidt deze tot nog meer geweld tegen boa’s. Hoewel er geen kwade bedoelingen achter zitten, integendeel, gaat er desondanks een boodschap van uit van boa’s als weerloze, enigszins zielige ambtenaren. Zij kunnen niks en mogen niks. Kortom, hiermee worden alle boa’s in Nederland een prooi voor het soort lieden dat er zelfs in deze tijden geen problemen mee heeft om ‘los te gaan’.

Wat wel te doen

1. Blijf aanvankelijk met dit soort zaken uit de publiciteit. Dit geldt zowel voor politie als voor de politiek. Het enig wat je hiermee bereikt, is olie op het vuur. Ieder weldenkend mens zal meeleven met de handhavers, maar helaas is niet ieder mens weldenkend!
2. Komt het geweldsincident uiteindelijk toch in de media, dan moet daar zo veel mogelijk een ontmoedigend signaal van uitgaan. Zoek daarom pas de publiciteit wanneer je tegenactie hebt ondernomen: neem auto’s, telefoons, tv’s, computers, etc. van deze mensen in beslag en voer deze af. Alles van waarde om de schade te vergoeden. Leg zo nodig beslag op salaris. En wanneer je dit hebt gedaan: publiceer het!
3. Zorg goed voor je mensen, nu en in de toekomst. Begeleid de mishandelde boa’s, zowel bij het fysieke en mentale herstel als in de juridische procedures.
4. Zorgen voor je mensen staat of valt bovendien met trainen, trainen en nog eens trainen, zowel op het inschatten van gebeurtenissen als op het toepassen van (verdedigend) geweld.

Voorbereiden op volgende fase van bestrijding COVID-19

Om de bestrijding van COVID-19 vol te houden, is het belangrijk onze energie zinvol te besteden. Ga daarom op dit moment niet de discussie aan over bewapening. Die is door emotie gedreven en dat is meestal geen goede basis om een verantwoord besluit te nemen. Met het uitdelen van pepperspray en wapenstok ben je er bovendien nog niet. Daarbij moet wel worden gezegd dat burgemeester Aboutalebs claim dat boa’s slechts toezichthouders zijn, onjuist is. Boa’s zijn handhavers en ook als zodanig beëdigd. Wanneer hun papieren op orde zijn, zijn zij dan ook bevoegd om geweld te gebruiken. Het is nu echter belangrijker om zo goed mogelijk voor te bereiden op wat komen gaat.

De aanpassing aan de maatregelen rondom COVID-19 verloopt namelijk in fasen. Inmiddels passen we al ruim een maand ons handelen aan naar de omstandigheden en wordt onze motivatie op de proef gesteld. We zijn voorbij de beginfase, waarin mensen zich gaan organiseren en bijvoorbeeld hamsteren, en naderen het einde van fase 2, de fase van stabilisatie en normalisatie die eindigt in een het-is-nu-wel-genoeg-zo-mentaliteit. Met in het vooruitzicht fase 3, waarin regels steeds meer worden overtreden, wil Op Orde organisaties ondersteunen met software die het mogelijk maakt om snel op situaties te reageren, snel inzichtelijk te maken hoe de stand van zaken is en welke vervolgstappen moeten worden genomen.